Op 30 september 2020 is bij Uitgeverij Sterck & De Vreese verschenen

HET WOUD VAN DE GODEN

Memoires van een Litouwse eregevangene
(1943 - 1945)

Balys Sruoga

Vertaald door Anita van der Molen

Het woud van de goden Sruoga omslag-1.png

Samen met 47 andere Litouwse intellectuelen werd professor Balys Sruoga, dichter, toneelschrijver, criticus en literair theoreticus, op 16 maart 1943 door de nazi’s gegijzeld en naar concentratiekamp Stutthof bij Gdansk getransporteerd. Een vergeldingsactie, omdat de Litouwse jeugd weigerde dienst te nemen bij de Duitse SS.

In tegenstelling tot andere getuigenissen probeert Sruoga de afschuwelijke alledaagse werkelijkheid van het kampleven te zien door de bril van ironie en galgenhumor. Hij gooit een voile over de gruwel, omdat het niet mogelijk is die met woorden te beschrijven. De folteraars worden gekarakteriseerd als menselijke wezens, hoe imperfect en verdorven ook.

Toen het Rode Leger op 9 mei 1945 Stutthof als laatste van de concentratiekampen bevrijdde, troffen de Russen slechts een honderdtal overlevenden aan. Sruoga werd door het Rode Leger opgepakt, met harde hand ondervraagd en uiteindelijk op voorspraak van zijn vrienden teruggestuurd naar Litouwen. Die zomer werkte hij zijn ervaringen en aantekeningen uit tot dit literaire werk.

Balys Sruoga werd op 2 februari 1896 geboren in de gemeente Biržai, in het noorden van Litouwen. Hij studeerde literatuur in St. Petersburg en Moskou en promoveerde in 1924 aan de Ludwig Maximilian Universität van München op een proefschrift over de Litouwse folklore. Als dichter, prozaschrijver, letterkundige, theaterwetenschapper en folklorist publiceerde hij werken in verschillende genres. Daarnaast doceerde hij tussen 1924 en 1939 aan de Universiteit van Litouwen in Kaunas en later aan de Universiteit van Vilnius. Hij overleed in 1947 aan de gevolgen van de geleden fysieke en psychische ontberingen.

Geschiedenis van het boek
In 1957 verscheen een door de Sovjets gecensureerde versie, pas in 1995 kon voor het eerst de volledige tekst worden gepubliceerd. Het werk is inmiddels opgenomen in de literaire canon van Litouwen en is verplichte lectuur voor Litouwse middelbare scholieren. Het Woud van de goden is het eerste boek in het Nederlands met een gedetailleerde beschrijving van het leven in concentratiekamp Stutthof.